Cartografieën en (menselijke) lichamen

Cartografieën en (menselijke) lichamen

by Golnar Abbasi
by Rosa Pons-Cerdà

Deze opdracht gebruikt het begrip contra-cartografie voor het verkennen van alternatieve manieren om onze lichamen en hun verstrengeling met de wereld opnieuw te bekijken. Uitgaande van en met ons eigen lichaam gaan we aan de slag met contra-mapping om te leren hoe ons lichaam voortdurend verandert door netwerken van krachten die het situeren, beïnvloeden en conditioneren; hoe ze verweven zijn met universums, werelden en kosmologieën. Contra-mapping wordt ons instrument voor de ontwikkeling van alternatieve vormen van vertellen van onze lichamen en de wereld.

Cartografieën en (menselijke) lichamen problematiseert het generieke idee van het menselijk lichaam aan de hand van kritiek op het humanisme en de Vitruvian Man, dat een gemeenschappelijke persoonlijkheid zich vormt en daarmee vele ervaringen van het in de wereld zijn marginaliseert en ontkracht. De opdracht genereert een begrip van lichamen als onderworpen aan constructen van sociaal-politieke machtsstructuren, netwerken en (biopolitieke) structuren die alle aspecten van het (menselijk) leven beheren. Het begint bij onze lichamen (lichamen die we kennen) en breidt zich geleidelijk uit naar het begrijpen van lichamen als genetwerkte krachten.

Door te werken met contra-mapping, documenteren we niet alleen, maar creëren en speculeren we ook over relaties tussen dingen. Contra-mapping bestaat uit het bespreken en genereren van verbanden tussen het fysieke, virtuele of denkbeeldige. Wij gebruiken kaarten niet alleen om onzichtbare relaties en processen tastbaarder te maken, maar ook om kennis te documenteren en te genereren. Met het vorm krijgen van de kaart, ontstaan nieuwe relaties en inzichten. Op deze manier is contra-mapping een instrument om lichamen en werelden opnieuw te verbeelden.

Studenten werken 2 tot 3 weken in hun groepen en ontmoeten docenten voor bijlessen. De periode van deze semi-zelfregulerende werkzaamheden kan indien nodig met enige aanpassingen worden gewijzigd.

  • KAART + LEGENDA
    • De contra-map (kaart) is open qua formaat en medium en kan digitaal of fysiek worden gemaakt. De studenten gebruiken vaardigheden en media waarmee ze vertrouwd zijn of waarmee ze willen experimenteren. De uiteindelijke contra-map wordt opgeslagen op Hotglue (of een gelijkwaardig Whiteboard-platform zoals Miro).
    • De kaart heeft een vrije legenda in overeenstemming met de grammatica van de kaart zelf. De legenda plaatst de kaart in een context en kader, geeft noodzakelijke aanwijzingen of geeft aanvullende informatie. Het moet de volgende onderdelen hebben: titel, datum van creatie en namen van de auteurs, een inleiding (200 woorden) die de ideeën achter de kaart en de methoden en theoretische referenties samenvat, een lijst van bronnen en een leidraad of instructie (optioneel) om het publiek te helpen beter de kaart beter te gebruiken.
    • Verderop staan opdrachten om aan de slag te gaan met mapping, die studenten verder kunnen uitwerken in tutorials:
  • A. VORMEN VAN GROEPEN (individueel, 45 minuten)
    • Alle studenten zetten hun naam en onderwerp naar keuze op een gezamenlijk etherpad. Voel je vrij om schriftelijke gesprekken te voeren. Vervolgens maken studenten en docenten in real-time matches op basis van de gekozen onderwerpen en schriftelijke discussies op de pad. Op basis hiervan verdelen de docenten de studenten in groepen van twee of drie.
      * Google Docs en andere platforms zouden ook kunnen worden gebruikt, hoewel de anonimiteit van etherpads hier een pluspunt is.
  • B. AAN DE SLAG MET MAPPING
    • Na een seminar en een klassikale discussie over mapping (in kaart brengen) en de mapping van het lichaam (met voorbeelden als wereldkaarten van onder meer Al Istakhri en kaarten van het project This Is Not an Atlas) wordt de studenten gevraagd na te denken over deze vragen:
      • Wat betekent het om in een lichaam te leven?
      • Hoe begrijpen we ons gevoel tot dit lichaam te behoren?
      • Wat zijn onze referenties naar een “menselijk” lichaam? Welke beelden komen bij je op?
      • Leggen we onze logica van het “menselijk” lichaam op aan lichamen die niet menselijk zijn?
      • Hoe kan onze culturele productie, zoals artistieke mapping, contra-mapping en collaboratieve cartografieën, helpen om de regels die onze lichamen beheersen aan te pakken?
      • Kunnen onze ontwerpen helpen om denkpatronen om te zetten in andere manieren van zijn in en met ons lichaam?
      • Welke kaarten vond je opvallend? En waarom?
      • Hoe vormen de kaarten onze ideeën over leven, lichamen en de wereld?
  • C1. BRENG JE EIGEN LICHAAM IN KAART (individueel, 45 minuten)
    • Begin met het individueel in kaart brengen van je eigen lichaam. Deze oefening is vrij, de studenten kunnen elk format gebruiken en elke student kan er zelf invulling aan geven. Dit kan gedaan worden aan de hand van digitale of analoge instrumenten (of beide). Doe dit specifiek vanuit het perspectief van jouw onderwerp in de context van de cursus. Denk na over hoe jij je zou voorstellen je eigen lichaam in kaart te brengen; je kunt hiervoor woorden, beelden, foto’s, stemopnamen, video of ander tekstueel, visueel of audiomateriaal gebruiken. 
    • Om je op weg te helpen kun je denken aan enkele van deze aanwijzingen die betrekking hebben op het door jou gekozen onderwerp:
      • Je fysieke kenmerken en je verlangens, emoties, zintuigen en gevoelens;
      • Je ervaringen, herinneringen en beslissingen, in het verleden of vandaag de dag;
      • Je ontmoeting met andere lichamen, vrienden, familie of mensen die je kent;
      • Hoe je bent opgegroeid: de ideeën, denksystemen en overtuigingen;
      • Denk aan de stigma’s waardoor je je onder druk gezet zou kunnen voelen;
      • Denk aan je voorouders. Denk aan waar je lichaam vandaan komt;
      • Denk na over hoe je lichaam misschien is veranderd;
      • Denk na over hoe de lezingen, videocolleges, podcasts en andere gedachten je veranderd hebben;
      • Denk na over hoe je lichaam verder reikt dan zichzelf.
  • C2. COMBINEER KAARTEN (groep, 75 minuten, direct volgend op C1)
    • Kom samen met je groepsleden. Deel je lichaamskaarten en maak één kaart van de individuele kaarten in je groep. Voel je vrij om jullie namen in of uit deze kaart te laten wanneer je deze op Hotglue zet.
    • Identificeer de gemeenschappelijke punten of elementen tussen jullie twee/drie lichaamskaarten; dat zullen er waarschijnlijk heel wat zijn. Ga ook na welke punten niet overeenkomen; dat zullen er ook best wat zijn. Deze afwijkende punten en verschillen zullen helpen jullie gecombineerde kaart verder uit te breiden.
    • Probeer in deze gecombineerde kaart de kwesties die je in je individuele lichaamskaart hebt onderzocht uit te breiden tot een bredere discussie over het onderwerp van je project.
  • C3. MAAK EEN LEGENDA VOOR DE KAART (groep, 30 minuten, direct volgend op C2)
    • Maak een legenda voor jullie gecombineerde kaart, met behulp van visuele grammatica en opmaak die zinvol zijn voor de kaart die jullie hebben gemaakt. Zorg voor een titel en een korte inleiding (200 woorden).
Grijze gestructureerde achtergrond met regendruppels. Bovenop de achtergrond zijn dunne gebogen lijnen aangebracht.
Countering Cartographies

Counter-Cartographies and Bodies © 2020 by Golnar Abbasi and Rosa Pons-Cerdà is licensed under CC BY-SA 4.0

Deze opdracht is ontwikkeld door Rosa Pons-Cerdà en Golnar Abbasi voor tweedejaars bachelorstudenten die studeren aan de opleiding Powerplay binnen de Faculteit Sociale Praktijken van de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. 

Prior Knowledge and Preparation
Basiskennis van posthumanistisch, decoloniaal en feministisch discours wordt aangeraden, aangezien deze de theoretische basis vormen voor het cursuswerk.

Accessibility:
Assistance for Learners
Deze opdracht kan persoonlijk of online worden uitgevoerd.

Online hulpmiddelen zoals Hotglue, Zoom, Teams en andere bieden meer toegankelijkheid voor bepaalde groepen van vaak gemarginaliseerde studenten, zoals gehandicapte en anderszins beperkte studenten, introverte en verlegen studenten en studenten met sociale angst.

Aangezien deze opdracht een zekere mate van kwetsbaarheid vereist, moeten docenten en studenten er ook op letten waar zij zich prettig bij voelen en een ruimte creëren waarin anderen veilig open kunnen zijn.

Additional Tools
Hotglue is het belangrijkste platform voor het archiveren van de werken in deze opdracht (www.hotglue.me). Etherpads worden ook gebruikt in delen van de opdrachten (bv. http://pad.riseup.net/). Voor de ontwikkeling van de opdracht zelf staat de cursus echter open voor media en instrumenten waarmee de studenten willen werken op basis van hun disciplinaire opleiding of transdisciplinaire ontmoetingen in de klas/workshop. Eerder hebben studenten gewerkt met 3D, augmented reality, video- en animatietools, game design, geluidsopname en tekentools (online en fysiek).

Voorheen werd de cursus online gegeven via Teams, Zoom en persoonlijk.