Gebaren zijn ingebed in specifieke culturele en politieke contexten en worden belichaamd door sociaal geconstrueerde lichamen, die geslacht, ras, leeftijd en sociale statusverwachtingen met zich meedragen. Deze opdracht heeft tot doel kritisch te kijken naar het lichaam als cultureel en politiek archief. Studenten gaan een archeologisch onderzoek doen naar gebaren. Ze zullen hierbij leren hoe ze gebaren kunnen decontextualiseren, remixen en recontextualiseren, en speculeren over hun politieke en sociale potentieel. Door onderzoek naar hedendaagse media, het maken van presentaties en performatieve oefeningen raken de studenten vertrouwd met alledaagse gedragingen en de manier waarop lichaamstaal sociale normen kan uitdagen.

Aan de hand van deze opdracht leren de studenten:

• aandacht te hebben voor lichaamstaal, non-verbale communicatie en de context waarin zij gebaren maken;
• nadenken over de sociale, culturele en gendernormen die lichamen dragen bij het uitvoeren van bepaalde gebaren;
• dergelijke normen te deconstrueren door gebaren opnieuw te contextualiseren in gezamenlijke uitvoeringen.

• A1: Inleidende Lezing (60 minuten, 20 minuten vragen/discussie)

  In de eerste sessie worden het thema en de opdracht geïntroduceerd en wordt besproken wat een gebaar is en hoe het betekenis overbrengt. De inleiding presenteert een onvolmaakt archief van de geschiedenis van de ‘dab’, gebaseerd op sociale theorie, kunst, diaspora geschiedenis, muziekvideo’s, memes en politiek discours. De inleiding kan ook het werk van Alexis Blake en Martin Syms omvatten als voorbeelden van de- en hercontextualisering van gebaren. Hier kun je een template vinden voor de slide inleiding van de presentatie.
  https://docs.google.com/presentation/d/1siFYMtyRVBWIMIIIDdwaqWK0gZ83cITq
  Voer na de lezing direct de groepsvormende oefening uit.

• A2: Groepsvormende oefening (40 minuten)
  Voor de groepsvormende oefening:
  • Vraag iedere student een gebaar uit zijn/haar dagelijks leven te introduceren en voor te doen dat te maken heeft met werk, vrije tijd of verzorging. Alle studenten wordt gevraagd gebaren te noteren die zij herkenbaar vinden.
  • Elke student wordt om de beurt gevraagd:
    • Kopieer een gebaar van een leeftijdsgenoot en reageer daarop met je eigen gebaar.
    • Werk samen met een medestudent en blijf de gebaren uitvoeren.
    • Blijf het gebaar uitvoeren totdat een andere student zich bij de groep voegt, zodat het een groep van drie wordt.

• A3: Collectief Lichaam Lexicon (2 uur)
  Deze opdracht vraagt de studenten om in hun groepen te werken (van de groepsvormingsoefening) en één specifiek gebaar te kiezen uit een door de docent verstrekte lijst. Vervolgens wordt de studenten gevraagd de geschiedenis van het gebaar na te gaan, met aandacht voor de verschillende contexten waarin dat gebaar voorkomt (digitale ruimtes, fysieke ruimtes en andere), de lichamen die het uitvoeren en de evolutie ervan in de tijd. Vervolgens vraagt de docent de student een korte visuele presentatie te maken aan de hand van de volgende vragen. Ze worden aangemoedigd om audiovisueel materiaal van online zoekopdrachten te gebruiken: muziekvideo’s, filmclips, gif’s van sociale media, instructievideo’s, enz. Daarnaast kunnen ze snelle tekeningen of foto’s maken.
  • Enkele vragen om in gedachten te houden bij deze opdracht:
    • Waar komt dit gebaar voor in termen van plaats en tijd?
    • Is het door de tijd heen geëvolueerd, en waarom? Houdt het gebaar verband met een bepaald historisch moment, een bepaalde technologie of media?
    • Wat is de culturele betekenis van dit gebaar? Betekent het verschillende dingen in verschillende culturen?
    • In welke andere contexten komt dit gebaar voor?
    • Hoe ging het gebaar van het ene lichaam naar het andere (films, schilderijen, migratie, technologie, enz.)?
    • Hoe heeft het gebaar verschillende betekenissen afhankelijk van het lichaam dat het uitvoert (leeftijd, lichaamsvaardigheid, geslacht, ras, klasse)?

• A4: Uitvoering van het Lexicon (2 uur)
  Voortbordurend op opdracht A3 voert de groep studenten nu in een 2 minuten-durende video hun gebaar op 9 verschillende manieren uit. Hier zijn enkele opties:
  • • Heel langzaam
    • Heel snel
    • In een herhaling/loop
    • Maak er een instructie van/verdeel het in stappen
    • Alleen gezicht gebruiken
    • Alleen handen gebruiken
    • Het hele lichaam gebruiken
    • Interactie met een andere persoon
    • Interactie met een niet-menselijk lichaam (dieren, planten, voorwerpen)

• • Elke groep toont de video van 2 minuten aan de klas. Onmiddellijk na de presentatie volgt een feedback- en discussieronde. Onderstaand volgen enkele vragen en aanwijzingen voor de studenten:
    • • Hoe verandert de betekenis van het gebaar gebaseerd op elk van de uitgevoerde manieren?
      • Hoe verandert de betekenis van het gebaar afhankelijk van wie het uitvoert binnen de groep?
      • Wat gebeurt er als je de context van het uitgevoerde gebaar verandert?
      • Hoe kun je, uitgaande van de geschiedenis en de evolutie van het gebaar en de samenstelling van de groep, het gebaar problematiseren? Zijn er delen van de evolutie of geschiedenis (van het gebaar) die gender, ras, klasse of andere veronderstellingen uitdragen?

• A5: Remixen van het Archief (2 uur)
  In deze opdracht intervenieert de groep studenten in hun gebaar door het te veranderen of een contra-gebaar toe te voegen op basis van de discussies en feedback van de vorige sessie.
  Elke groep maakt een korte presentatie die:
  • reflecteert op de geschiedenis van het gebaar, waarbij de studenten zich concentreren op de elementen waar ze besloten in te grijpen;
  • reflecteert op hun positionaliteit. Op basis van de groepssamenstelling moeten zij hun nieuwe gebaar in een specifieke context zetten en beschrijven;
  • het nieuwe gebaar uitvoert en beschrijft hoe het is veranderd ten opzichte van de oorspronkelijke vorm.

De groepen presenteren de collectieve evolutie van hun gebaren in een reeks beelden of video’s.

• Onderstaand vind je een sjabloon voor de inleidende lezing PowerPoint:
  https://docs.google.com/presentation/d/1siFYMtyRVBWIMIIIDdwaqWK0gZ83cITq

Deze opdracht is gebaseerd op Contagious Choreographies ontwikkeld door Gabriel Fontana, Lila Athanasiadou en Carmen Jose voor bachelor studenten van de Willem de Kooning Academie in Rotterdam.

Author’s Encouragement
We maken dagelijks gebaren, maar we stellen ons zelden vragen bij hun oorsprong en de context waarin ze zijn ontstaan. Deze oefening maakt zowel geïmproviseerde uitvoeringen als kritische discussies mogelijk over hoe we stereotypen uitdragen via onze lichaamstaal.

Prior Knowledge and Preparation
Voor de docent:
Zorg vooraf dat je het materiaal kent. Maak een lijst van gebaren die zouden kunnen worden veranderd. Probeer gebaren te vermijden waarbij alleen de handen betrokken zijn of die heel duidelijk zijn. Mogelijk bruikbare gebaren zijn bijvoorbeeld: belgebaar, scrollen, verschillende arbeidsgebaren (https://www.labour-in-a-single-shot.net/en/films/), rustgebaar, zorggebaar, verzetgebaar, sportgebaar, gebaar waarbij het hele lichaam gebruikt moet worden. 

Voor de studenten:
De studenten moeten over basis onderzoeksvaardigheden beschikken en korte presentaties kunnen geven. 

Accessibility:
Assistance for Learners
Aangezien de opdracht erg afhankelijk is van visueel materiaal, moet de docent ervoor zorgen dat de oefening tekstueel wordt aangepast voor studenten met een visuele beperking. Om hun werk op te slaan en te presenteren, wordt studenten geadviseerd gebruik te maken van een toegankelijk gratis platform zoals HOTGLUE.