Wanneer kunstwerken, teksten of actuele onderwerpen in onderwijssituaties worden besproken, ontstaat een breed scala aan meningen, gedachten, opvattingen en interpretaties die alleen in de best denkbare scenario’s volledig kunnen worden verwoord. In afgelegen onderwijsomgevingen lijken de belemmeringen om zich uit te spreken en het oneens te zijn nog groter. Er wordt een nog groter beroep gedaan op de moderatorvaardigheden van de organisator om zoveel mogelijk deelnemers de kans te geven hun stem te laten horen.
Deze micro-opdracht maakt gebruik van hulpmiddelen voor afstandsonderwijs zoals Miro, om deze situatie productief tegen te gaan. Het idee kon niet eenvoudiger zijn: Binnen een vooraf bepaald ‘kader’ wordt de deelnemers gevraagd aspecten en concepten die voor hen belangrijk zijn over specifieke onderwerpen, vragen of gespreksstarters op te schrijven op sticky notes en tegelijkertijd op elkaar te reageren. Dit gebeurt in stilte. Niet spreken vormt hier geen beperking, maar zorgt juist voor een sfeer van collectieve nieuwsgierigheid en concentratie.
De concepten die hier naar voren komen (vaak komen zelfs ongevraagde tekeningen naar voren) kunnen gezamenlijk worden geclusterd in aanvullende kaders om discussiethema’s te bepalen voor verder werk, opnieuw in stilte. Door de schriftelijke vorm worden gedachten niet alleen geproduceerd maar ook gedocumenteerd en kunnen ze in volgende sessies opnieuw worden meegenomen.

• De docent, organisator of workshopleider zet een Miro-bord op met ten minste twee kaders van dezelfde grootte en verschillende kleuren. De verschillende kleuren zijn alleen ter oriëntatie. De link wordt naar alle deelnemers gestuurd. De basis kan een tekst, kunstwerk, tentoonstelling, thema, enz., zijn, afhankelijk van het onderwerp van de cursus.

• A1:
  De deelnemers wordt gevraagd om alle woorden die in hen opkomen over bv. de tekst, het kunstwerk, de tentoonstelling of het onderwerp, elk op een sticky note te zetten, zonder te spreken. Afhankelijk van het onderwerp zou ik hier ongeveer 10 tot 15 minuten voor uittrekken.

• A2:
  De deelnemers wordt gevraagd de sticky notes in het tweede kader te clusteren zonder te spreken. Het verdient aanbeveling de sticky notes niet simpelweg naar het tweede kader te slepen maar ze te kopiëren, omdat sommige notes in meerdere clusters passen. Bovendien kun je door ze te kopiëren het proces volgen. Ik zou hier 10 tot 15 minuten voor uit trekken.

• A3:
  In de derde stap worden koppen voor de ontdekte clusters gecreëerd tijdens een discussie. Dit gebeurt plenair.

Annemarie Hahn, docent, MA Kunsteducatie aan HKB – Kunstacademie Bern en MA Cultuur, Esthetiek, Media aan HSD – Hogeschool Düsseldorf.

Author’s Encouragement
Docenten zouden dit moeten uitproberen omdat Sticky note cluster discussion (silent) hen in staat stelt de stemmen te horen of te lezen van studenten die zich ongemakkelijk voelen bij het spreken.
Hoewel de methode is ontworpen voor afstandsonderwijs, kan ze gemakkelijk worden overgezet naar klassikale situaties of hybride onderwijs. En het vergt nauwelijks voorbereidingstijd.

Prior Knowledge and Preparation
De docent moet vertrouwd raken met de tool Miro, of een andere tool waarop digitale post-its kunnen worden geplaatst. Het is een voordeel als de deelnemers ook vertrouwd zijn met het instrument dat ze gebruiken.