Onderzoeken en hervormen van mens-ding-constellaties

Onderzoeken en hervormen van mens-ding-constellaties

by Annemarie Hahn

Wie is verbonden met wie en met wat, en op welke manier? Wat beïnvloedt onze dagelijkse handelingen? Wie heeft welke capaciteiten om in welke omstandigheden te handelen? En wie, of wat, handelt er eigenlijk?
Deze opdracht is bedoeld om aan te zetten tot een onderzoek naar de invloed van allerlei dingen op het menselijk handelen in het algemeen en het esthetisch handelen in het bijzonder. Het biedt duidelijke aanwijzingen voor groepen om deze relaties gezamenlijk te verkennen en speculatieve toekomstscenario's te ontwikkelen tegen de achtergrond van de digitale cultuur.

Op pedagogisch gebied en met name op kunst pedagogisch gebied worden ideeën, handelingen en verantwoordelijkheden vaak nog teruggebracht tot individuen. Sociale en technologische infrastructuren, alsmede dingen en ruimtelijke situaties, beïnvloeden echter de capaciteiten en handelingsmogelijkheden van de betrokken personen.
Deze opdracht geeft korte instructies om te onderzoeken wie betrokken is bij welke constellaties. Het doel is te begrijpen welke mechanismen van in- en uitsluiting een rol spelen in sociale structuren, met name in de context van digitale cultuur.
Deze opdracht is ontworpen om universiteitsstudenten kennis te laten maken met het nieuwe materialisme, maar kan ook worden uitgevoerd op school met studenten zonder deze achtergrond. Het doel is sociale determinanten te begrijpen, zelfs zonder kennis van de bijbehorende theorieën. Daarom wordt een klassikale of workshopsituatie aangeboden waarin relaties duidelijk en bespreekbaar worden zonder voorkennis.

  • De docent, organisator of workshopleider print het benodigde aantal van de bijgevoegde kaarten uit.
  • A1
    Neem de tijd om jezelf in je huidige omgeving goed te observeren. Loop rond terwijl je observeert, kijk uit het raam en kijk naar de andere mensen hier.
    Wat wordt beïnvloed door digitale cultuur en wat niet?
    Schrijf al je observaties op één kaart en prik die aan de muur.
  • A2
    Maak een wandeling van een half uur in de buurt. Observeer wat digitaal beïnvloed is en wat niet. Maak aantekeningen.
  • A3
    Kijk naar je waarnemingen van de wandeling en controleer of de termen die je in de eerste stap hebt opgeschreven nog steeds kloppen. Je kunt er nu dingen aan veranderen of toevoegen.
  • A4
    Nu worden de aan deze opdracht verbonden taken relevant:
    Gelieve 3 van de 8 gegeven opdrachten af te ronden.
    Je bent volledig vrij om te kiezen.
    Je hebt 5 minuten voor elke taak.
    (Ik zal dan een aftelling van 5 minuten laten zien met de videoprojector, zonder geluid. Deze video’s zijn gemakkelijk te vinden op YouTube)
    Ik print de taken uit op A6-formaat en bevestig er met klemmen indexkaarten en papier aan (afhankelijk van de taak). Dit vereist een beetje meer voorbereiding, maar het maakt de sessie makkelijker.
    De resultaten worden gesorteerd en met plakband aan de muur gehangen. Het is nuttig om hiervoor stukken op de muur af te bakenen.
  • A5
    Clusteren: Kies in groepjes van 3 een hashtag waaraan je wilt werken.
    Vorm clusters en zoek naar overeenkomsten en contrasten.
    Bereid je voor om je resultaten in 3 minuten te presenteren.
  • A6
    Scenario’s:
    In groepjes van drie kiezen jullie drie van de behandelde hashtags. Bedenk hoe de beschreven situaties wat minder exclusief kunnen zijn. Bouw een scenario voor het jaar 2045 met het materiaal dat je hebt. Denk groot. Alles is mogelijk voor nu.
    Je hebt 30 minuten om dit te doen.
    (Idealiter stelt de docent materialen ter beschikking zoals wol, watten, papier, pennen, karton, …). Alle materiaal is toegestaan.
  • A7
    Presenteer je visie.

Deze opdracht is een zeer elementaire inleiding op mogelijke verbanden tussen theorieën van het nieuw materialisme en inclusie. Voor deze opdracht is geen literatuur nodig, maar de volgende werken vormen de theoretische achtergrond:

  • Barad, Karen (2012): Agentieller Realismus. Über die Bedeutung materiell-diskursiver Praktiken. Berlin: Suhrkamp.
  • Haraway, Donna (1988): Situated Knowledges. The Science Question in Feminism and the Privilege of Partial Perspective. In: Feminist Studies, Vol. 14, 1988, S. 575-599.
  • Klein, Kristin; Kolb, Gila; Meyer, Torsten; Schütze, Konstanze; Zahn, Manuel: Einführung: Post-Internet Arts Education. In: Jane Eschment, Hannah Neumann, Aurora Rodonò, Torsten Meyer (Hg.): Arts Education in Transition, Zeitschrift Kunst Medien Bildung | zkmb 2020.
  • Meyer, Torsten (2015): Ein neues Sujet. In: Torsten Meyer & Benjamin Jörissen (Hrsg.), Subjekt Medium Bildung (S. 93–116). Wiesbaden: Springer VS.
  • Schillmeier, Michael (2010): Rethinking Disability: Bodies, Senses, and Things. London: Routledge.
  • Stalder, Felix (2016): Kultur der Digitalität. Berlin: Suhrkamp
  • Waldschmidt, Anne (2017): Disability Goes Cultural. The Cultural Model of Disability as an Analytical Tool. In:  Anne Waldschmidt, Hanjo Berressem, Moritz Ingwersen (Hrsg.): Culture – Theory – Disability. Encounters between Disability Studies and Cultural Studies. S. 19–27. Bielefeld: transcript.
Een tafel met kaarten en nagellak erop, een paar mensen staan eromheen, iemand houdt een pen vast.
Workshop situation

Workshop Situation © 2022 by Annemarie Hahn is licensed under CC BY-NC-SA 4.0

Annemarie Hahn voor het symposium “Teaching Artistic Strategies. Playing with Materiality, Aesthetics, and Ambiguity”. FHNW Academie voor Kunst en Design Bazel, mei 2022

Author’s Encouragement
Deze opdracht is bedoeld als inleiding en als bewustmaking van de relaties van mensen in bepaalde materiële omgevingen onder digitale omstandigheden. Het doel is de eigen relativiteit en voorrechten te leren kennen door te werken aan de betrokkenheid bij materiële structuren en deze vervolgens speculatief te hergebruiken voor toekomstige scenario’s.


Prior Knowledge and Preparation

De docent moet de individuele werkopdrachten (bijgevoegd) vooraf uitprinten en pennen en papier ter beschikking stellen. Het resultaat moet met plakband aan de muur worden gehangen. Voor scenario denken (A7) is het essentieel dat enkele basismaterialen zoals wol, watten en karton als stimulans worden verstrekt.

Een timer voor de 5-minutentaken is handig, maar niet noodzakelijk.

Additional Tools

  • indexkaarten
  • tape
  • pennen
  • gedrukte werkinstructies